Bir bağımlılık maddesi olarak: Şeker bağımlılığı

Dilara Koçak / Milliyet

Canınız sürekli tatlı mı çekiyor? Arzuladığınız çikolata, kek, kurabiye ve hatta çay da olsa şekere bağımlı olabilirsiniz.  Bazı bilimadamları şeker  bağımlılarının eğilimlerini madde bağımlılarınınkiyle karşılaştırıyor. Peki  bu bağımlılık tedavi gerektirir mi? Tabii ki hayır ama tüketicilerin bu durumun farkında olması gerekiyor.

Bazılarımız her gün tatlıya aşeriyor  ve bunu kurabiye veya bir dilim kekle tatmin ediyor. Bazılarıysa ayda sadece birkaç kez tatlı aşeriyor ama kocaman bir kutu kremalı bisküvi bile onları tatmin etmeye yetmiyor.

En son araştırmalara göre, hangi gruba giriyor olursanız olun eğer sıklıkla tatlıya aşeriyorsanız, şeker bağımlılığınız olabilir ve bu beyninizi etkileyebilir.

Şeker şekeri çeker

Princeton Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, farelerin ‘tıkınırcasına şeker' yemesine izin verip, uyandıktan sonra birkaç saat onları yemekten mahrum ettiler. Araştırma, 3-4 hafta boyunca devam etti. Sonuç olarak fareler böyle bir dönemin ardından hızlı hızlı yemek yiyip bol bol şekerli su içti. Aşermeler ve tekrarlayan davranışlar bağımlılığın önemli unsurlarından. Araştırma, bunu kanıtlıyor.

Fareler şeker yedikleri zaman beyinlerinde madde kullanımına benzer etkiler görülüyor. Yani dopamin salgısı artıyor. Şeker teminleri kesildiği zaman da dopamin seviyeleri düşüşe geçiyor.

Farelerin dişleri çatırdıyor, labirenti keşfetmek yerine küçük tünellerde kalmak gibi yoksunluk belirtisi olan anksiyete davranışları sergiliyor. Uyuşturucu maddelerin de aynı şekerli suyun yaptığı gibi beynin aynı kısmında dopamin salgılanmasına veya seviyenin yükselmesine neden olduğu biliniyor.

Tedavisi var

Şeker bağımlılığıyla savaşmak için güne sabah protein ve sebze yiyerek başlayın, çünkü güne nişasta, tatlı yiyerek başlarsanız bütün gün canınız bunları çekebilir. Meyve yerken bile yanına protein ekleyin; süt, fındık veya yoğurt gibi. Çikolata yediğinizde yanında badem, fındık veya süt tercih edin. Aç olduğunuzda ve şeker aşerdiğinizde bunu önce proteinle çözmeye çalışın. Peynir, tavuk, balık veya yumurtayla salata iyi tercihlerden. Tam buğday ekmeğiyle ceviz veya peynir de tercih edilebilir.

Gut hastalığı ve şeker tüketimi

Gut, dokularda ve eklemlerde inflamatuar reaksiyonu tetikleyen kandaki ürik asidin birikmesinin (hiperürikemi) sebep olduğu bir hastalık. Genelde 40 yaş üzeri erkeklerde görülüyor. Gut hastalarına alkol ve ciğer, böbrek gibi pürin isimli organik bileşenler içeren et ürünlerini tüketmeyi kısıtlamaları söylenir. Şekerli, gazlı içeceklerin tüketiminin kısıtlanmasını söylemek pek geleneksel değil. Ancak ABD ve Kanada'daki araştırmacılar şeker alımıyla gut riski arasındaki bağlantıyı analiz ettiler. 40 yaş üzeri 46 erkek 12 yıl boyunca  takip edildi. Deneklerin, doğal olarak fruktoz bakımından zengin meyve ve meyve sularının yanı sıra normal, diyet içecekler dahil olmak üzere 130'dan fazla yiyecek ve içecek tüketimiyle ilgili veriler toplandı. Araştırmanın başlangıcından itibaren iki senede bir araştırmacılar vücut ağırlığı, ilaç kullanımı ve tıbbi  durumla ilgili verileri bir araya   getirdiler. 12 yıllık süreçte 755 yeni   tanısı konmuş gut vakası kaydedildi.

Araştırma sonucuna göre

* Şekerle tatlandırılmış içeceklerin tüketimi arttıkça gut riski de arttı.
* Ayda birden daha az gazlı içecek tüketen erkeklere oranla haftada 5-6 kez tüketenlerin gut riski yüzde 29 arttı.
* Günde iki veya daha fazla içecek tüketenlerin gut riski ayda birden az tüketenlere oranla yüzde 85 arttı.
* Diyet gazlı içeceklerin gut riskiyle bir bağlantısı bulunmadı.
* Meyve ve meyve suyu gibi fruktoz bakımından zengin besinler gut riskinin artışıyla bağlantılandırıldı.