Fatih'te tarih ve tarım katliamı mı var?

Fatih Belediyesi`nce hazırlanan, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) tarafından uygulanmak üzere ihale edilmiş ve uygulama çalışmalarına başlanmış olan "Yedikule Kapı ile Belgrad Kapı Arası Kara Surları İç Koruma Alanı Rekreasyon Projesi" kapsamında Yedikule mahallesinde bulunan 2454 ada 23 (parselin bir kısmı) ve 35 nolu parsellerden oluşan İsmailpaşa Bostanı ile 1166 ada 3 (parselin bir kısmı) ve 4 nolu parsellerden oluşan Sadrazam Bayrampaşa Bostanı`nın üzeri 2013 yılı Haziran ayında, üreticilerin sebze hasatlarını dahi yapmasına olanak vermeden molozlarla kaplanmıştır.

Osmanlı`dan günümüze kadar sulamada kullanılmış olan, ancak moloz dolgusu esnasında parçalanmış olan tarihi kuyu ve sarnıçlar bostanların kenarlarında hala görülebilmektedir. İsmailpaşa Bostanı üzerindeki iki kuyu ise üzeri tamamıyla molozlarla örtülerek yok edilmişlerdir.

Kaynaklara göre 1500 yıldan daha uzun süredir kentsel tarım alanı olan Tarihi Yedikule Bostanları, İBB Şehir Planlama Müdürlüğü tarafından 2010 yılında yapılan Fatih İlçesi Kentsel Sit Alanı 1/5.000 Ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı`nda "Parklar ve Dinlenme Alanları" lejantında kalmaktadır. Aynı planın genel hükümleri ile fonksiyon alanlarındaki uygulamaları yönlendirecek özel hükümlerini içeren Plan Notları`nda "Parklar ve Dinlenme Alanları" başlığı altında, "Tarihi Yarımada ve İstanbul ile özdeşleşen bitki ağaç türleri ile peyzaj kalitesi zenginleştirilecek, mevcudiyetini devam ettiren tarihi bostan alanlarının tarımsal karakteri korunacaktır." hükmü yer almaktadır.

Bu hükme göre, ilgili plan notu ile "Tarihi Yedikule Bostanları" yarımada içerisinde planlanmış diğer tüm park ve dinlenme alanlarından ayrı tutulmuştur. Bölgedeki tarım alanları Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı ile net bir şekilde koruma altına alınmıştır. Dolayısıyla, kent içi yerleşik alanındaki tüm imar uygulamalarını ve inşaat faaliyetlerini bağlayıcı hukuki kaynağı olan imar planları ile koruma altına alınmış Yedikule Bostanları üzerinde, Fatih Belediyesi tarafından hazırlanan ve İBB tarafından uygulanmak üzere ihale edilmiş olan düzenlemeler plana aykırı olup, hukuk dışıdır.

Molozlarla kaplanmadan önce tarihi kuyularla sulanarak sebze tarımı yapılan, tarımsal karakterinin korunacağı imar planı notları ile kesin bir dille belirtilen bu tarihi bostanlar gibi araziler için Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu`nun "Tarım Arazilerinin Amaç Dışı Kullanımı" başlıklı 13. maddesinde sulu tarım arazileri ile mutlak tarım arazilerinin tarımsal üretim amacı dışında kullanılamayacağı açık ve net bir şekilde belirtilmektedir.

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şubemiz, İstanbul Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü`ne gönderdiği 23.09.2013 tarih ve 168 numaralı yazı ile Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu`nun 13. maddesini hatırlatmanın yanında aynı kanunun "Tarım Dışı Amaçlı Arazi Kullanımlarına İlişkin Cezalar ve Yükümlülükler" başlıklı 21. maddesinde belirtildiği üzere tarım dışı amaçlı arazi kullanımına izinsiz başlanılan işin Valilik tarafından tamamen durdurulmasını, tarım dışı amaçlı kullanıma izin verilmemesini, tarım arazileri üzerinde izinsiz yapılmış tüm işlerin temizlenmesini, bostanların yeniden eski haline gelmesi için yapılan masrafların sorumlularından tahsil edilmesini ve zarar verilen tarım arazilerinin her metrekaresi için kanun çerçevesinde belirtilen 2 TL cezanın verilmesini talep etmiştir.

Şubemiz İstanbul Valiliği İl Toprak Koruma Kurulu`na gönderdiği 23.10.2013 tarih ve 197 sayılı yazı ile de Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu`nun "Kurulun Görevleri" başlıklı 6. maddesinde ülkesel, bölgesel veya yerel ölçekli yapılan planlar arasındaki uyumu denetlemek görevi ile arazi kullanılan tüm faaliyetlerde arazinin korunması, geliştirilmesi ve verimli kullanılmasına yönelik inceleme, değerlendirme ve izleme yapmak, ortaya çıkan olumsuzlukları belirlemek, toprak korumayı ve bununla ilgili sorunları giderici önlemleri almak, geliştirmek, uygulamasını sağlamak için görüş oluşturmak şeklinde tanımlanan görevleri anımsatarak, söz konusu yasanın ilgili hükümlerince tarihi bostanların korunması yönünde gereğini talep etmiştir.

Tarım arazilerinin korunması kapsamında diğer önemli bir kurum da büyükşehir belediyeleridir. 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu`nun "Büyükşehir, İlçe ve İlk Kademe Belediyelerinin Görev ve Sorumlulukları" başlıklı 7. maddesinin (i) fıkrasında tarım alanlarının korunmasını sağlamak görevi büyükşehir belediyelerine de verilmiştir.

Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ile Büyükşehir Belediyesi Kanunu çerçevesinde tarım alanlarını koruma sorumluluğu bulunan Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı`nı, İstanbul Valiliği`ni ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi`ni Tarihi Yedikule Bostanları`na verilen zararı durdurma ve eski verimli haline geri çevrilmesi konusunda görevlerini yapmaya davet ediyoruz.

Tarihi Yedikule Bostanlarının kurtuluşu ancak duyarlı ve bilinçli halkımızın göstereceği çaba, takip ve tepki ile gerçekleşecektir.